Đấu giá ngược
Phiên đấu thầu bán vàng miếng
đầu tiên của Ngân hàng Nhà nước tổ chức hôm qua bị các báo sáng nay phê phán dữ
quá. Báo Tuổi Trẻ rút tít: “Ngân hàng
Nhà nước đẩy giá vàng lên?” vì thực tế phiên đấu thầu chẳng những không đạt
được mục tiêu thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới mà còn
góp phần kích giá vàng trong nước lên cao hơn; báo Thanh Niên thì than “Phiên đấu thầu vàng khó hiểu” và nói “Dư luận
đang đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước giải thích rõ về phiên đấu thầu vàng đầy bất
thường vào hôm qua”.
Đó là bởi NHNN áp dụng cách đấu
giá thông thường (đấu giá thông thường thì người tổ chức bán muốn giá càng cao
càng tốt) trong khi lẽ ra phải áp dụng cách đấu giá đặc biệt (đẩy giá xuống).
Ở đây phải thú thiệt tôi không
có thực tế về chuyện đấu giá này nhưng theo tôi, nếu áp dụng cách đấu thầu giá
ngược có khi lại đáp ứng yêu cầu kéo giá vàng trong nước sát với giá vàng thế
giới.
Trên thế giới có cách đấu giá
gọi là Dutch auction, đầu tiên người bán ra giá cao xong rồi từ từ giảm dần,
giảm dần cho đến khi có người đồng ý mua.
Ví dụ người bán muốn bán bức
tượng bằng vàng, giá trần là 100, giá sàn là 50. Đầu tiên rao 100, rồi giảm dần
còn 90, 80, 70… Đến 60 thì có người đồng ý mua. Vì đây là người dầu tiên ra giá
nên trúng thầu, mua được bức tượng với giá 60.
Áp dụng trong việc đấu thầu vàng
miếng, NHNN có thể ra giá cao, thậm chí cao hơn giá hôm qua và đồng thời cho
giá sàn, tức giá vàng thế giới quy đổi. Xong rồi NHNN hạ thấp giá dần dần, các
ngân hàng tham gia sẽ phải canh chừng đến lúc thấy giá đúng ngang tầm mình muốn
mua thì ra dấu đòi mua. Bán từng lô như thế, chẳng mấy chốc, giá sẽ hạ dần,
đồng thời tạo được sự cân bằng về cung cầu.
Cái quan trọng là cách làm này
sẽ phát ra tín hiệu cho thị trường bên ngoài phải giảm giá theo nếu không muốn
thiệt hại.
Có người sẽ thắc mắc tại sao ngay
lúc đầu NHNN không ra giá thấp ngang bằng giá thế giới luôn cho khỏe? Làm vậy
người ta sẽ tranh nhau mua và đẩy giá lên như cũ, hoặc nhà nước sẽ thiệt hại vì
luôn phải tung vàng ra để bán rẻ, không ai dám cho giá rẻ như thế ngay từ đầu.
Vấn đề còn lại là làm sao ngăn
ngừa việc các thành viên tham gia đấu thầu câu kết nhau để ép giá. Chuyện này
thì áp dụng lý thuyết trò chơi để giải quyết.
Nói thêm: Ở trên chỉ là nói chuyện kỹ thuật, chứ trước sau tôi vẫn
nghĩ không việc gì NHNN nhảy ra kinh doanh vàng miếng, không việc gì phải chọn
SJC làm thương hiệu vàng độc quyền.
Hôm nay, báo Dân Trí đưa tin: “Tổng cục cảnh sát cho
rằng, việc [NHNN] quy định SJC là thương hiệu vàng quốc gia đã đem lại lợi ích
cho Công ty SJC, làm phương hại đến lợi ích của các thương hiệu vàng miếng khác”.
Khi có nhiều tiếng nói phản đối như thế này, trước sau
gì NHNN cũng sẽ phải thay đổi quan điểm, lại thay đổi chính sách thêm một lần
nữa.
