Mua danh hết
mấy vạn?
Danh trên mạng xã hội có uy lực rất lớn. Nếu có dịp theo dõi
các vụ ồn ào trên không gian mạng ngay từ đầu sẽ thấy thoạt tiên vụ việc chỉ là
một hai ý kiến phê phán nhẹ nhàng nhưng bất chợt một nhân vật có hàng chục ngàn
followers (người theo dõi) nhảy vào lớn tiếng hướng câu chuyện theo một chiều
nào đó, ngay lập tức các followers này sẽ chia sẻ (share) hay thích (like) và vụ
việc nay như đám cháy lan nhanh không cách gì chặn được.
Những nhân vật có uy danh trên mạng, có thể là ca sĩ, diễn
viên điện ảnh, cầu thủ bóng đá hay đơn thuần là một người viết khéo, kể chuyện
lôi cuốn, thường có tin độc nên được nhiều người theo dõi – tất cả đang là những
“thế lực” to lớn trong không gian ảo, có thể gây khốn đốn cho một doanh nghiệp,
vùi dập một cá nhân xuống bùn đen hay ngược lại, giúp một sản phẩm bán chạy như
tôm tươi, biến một quán café trong góc phố nhỏ thành nơi lui tới của giới trẻ… (xem thêm box về giá cả quảng bá trên mạng xã
hội).
Thế nhưng danh này… lại có thể mua được, giá cũng khá bèo.
Theo một phóng sự dài trên tờ New York
Times, rất nhiều nhân vật nổi tiếng, kể cả giáo sư kinh tế, nhà báo, diễn
viên, chính trị gia đã mua một lượng người theo dõi ảo khổng lồ để tạo uy danh giả
tạo cho mình. Để nhập vai làm phóng sự điều tra, tờ báo này mua thử 25.000 người
theo dõi một tài khoản Twitter tự lập lên với giá 225 đô-la. Mười ngàn người đầu
tiên có tài khoản y như thật, tức cũng có tên, hình đại diện, rồi đủ thứ mà một
người dùng mạng xã hội có. Đó là các tài khoản bị đánh cắp danh tính, trở nên
các “xác ướp” hành động theo lập trình; nếu báo viết một dòng tin gì đó, các
tài khoản theo dõi kiểu xác ướp này sẽ lập lại nội dung để chia sẻ thông tin và
nhân rộng nó ra.
Chính Facebook thừa nhận với các nhà đầu tư rằng số lượng
người dùng giả mạo có thể cao gấp đôi số lượng họ ước tính ban đầu, tức có chừng
60 triệu tài khoản “xác ướp” đang tung hoành trên mạng xã hội này. Còn mạng
Twitter, theo New York Times, có chừng
45 triệu tài khoản giả, cũng đang hoạt động ầm ĩ. Một công ty chuyên bán tài
khoản giả như thế hiện đang có trong tay chừng 3,5 triệu “xác ướp”, sẵn sàng để
bán mình, mà bán đi bán lại nhiều lần cho các khách hàng khác nhau.
Bắt chước New York
Times, người viết tò mò tìm hiểu thử coi có thể mua followers ở Việt Nam
chăng? Gõ mua followers vào thanh tìm kiếm của Google, ngay lập tức sẽ thấy vô
số dịch vụ làm tăng số lượng followers giá rẻ nhảy ra. Nơi thì quảng cáo bán
Followers và Likes thật, hứa hẹn “giúp bạn nổi tiếng và thành công trên
Facebook”; nơi thì cung cấp bảng giá thật chi tiết, như mua một ngàn like trong
một tháng cho tất cả bài viết, giá dưới 500.000 đồng! Thôi, cái này ai quan tâm
thì tự tìm hiểu, có lẽ không nên quảng bá cho họ.
Ở nước ngoài, có cả ngàn lý do để mua followers. Theo phóng
sự của New York Times, với các nhân vật
trong làng giải trí, số lượng người theo dõi quyết định độ thu hút của họ nên dựa
vào đó họ mới ký được hợp đồng làm việc và sau đó, dựa vào số lượng người theo
dõi thì các hợp đồng “tài trợ” nhãn hàng mới được định giá. Ví dụ, cũng đeo cái
kính râm chụp ảnh đưa lên Facebook, nhưng người có 100.000 followers chỉ đòi chủ
nhãn hàng trả 2.000 đô-la; còn người có 1 triệu followers có thể đòi giá 20.000
đô-la! Nhiều nhân vật nổi tiếng khác bỏ tiền mua followers vì áp lực công việc,
vì bị so sánh với đồng nghiệp và để nâng cao uy thế.
Rất hy vọng ở nước ta, quảng cáo cho dịch vụ bán followers
nó tràn lan như thế nhưng chắc ít ai mua. Có lẽ không ai dại gì bỏ tiền mua
like cho các bài viết của mình (dù nơi quảng cáo cho giá đủ kiểu like khác
nhau: kiểu buồn, kiểu haha, kiểu phẫn nộ, kiểu thả tim, kiểu wow!). Cứ hy vọng
thế.
Dù sao, thông tin về followers dỏm này cũng an ủi phần nào
cho nhiều người, lâu nay cứ ghen tức sao bạn mình nhiều người theo dõi thế; biết
đâu hắn bỏ tiền ra mua cũng như cô bạn kia viết gì ra cũng được like ào ào, chắc
cũng vừa ký mua, mức vài trăm like cho rẻ.
Còn nói nghiêm túc, cái thế giới ảo nó vừa có người thật vừa
có xác ướp như thế thì không nên đặt cược vào nó mà quảng cáo cho tốn tiền. Ra
một sản phẩm rồi cất công nhờ người nổi tiếng giới thiệu vài dòng, tốn bạc triệu
với hy vọng một phần nhỏ trong hai triệu người đang theo dõi anh ta ghé mắt, biết
đâu, đến cả 1,9 triệu là followers giả, đang sống vật vờ, chờ để like tiếp sản
phẩm khác.
Box
Tờ The Economist tổng
hợp giá cả phải trả cho người nổi tiếng khi nhờ họ quảng bá sản phẩm trên các mạng
xã hội phổ biến, người có lượng theo dõi càng lớn thì tiền thù lao càng cao. Với
những ai có từ 3 triệu đến 7 triệu người theo dõi, một đoạn quảng bá trên
YouTube sẽ có giá bình quân là 187.500 đô-la; một bài ngắn trên Facebook giá chừng
93.750 đô-la; còn đăng trên Instagram hay Snapchat thì giá là 75.000 đô-la.
