Tiếng Anh trong lời nhạc
Tuần này chúng ta thử quan sát tiếng Anh được sử dụng trong
lời các bài hát bằng tiếng Anh. Đây là loại tiếng Anh đơn giản, dễ hiểu lại dễ
nhớ. Tuy nhiên thường mỗi bài có đôi chỗ khó hiểu, không phải vì từ vựng mà vì
cách diễn đạt lạ.
Lấy ví dụ bài “Careless
Whisper”, câu đầu trong điệp khúc “Time
can never mend/the careless whispers of a good friend/to the heart and
mind/ignorance is kind”. Người ta thường nói không hay, không biết gì cả
đôi lúc là điều hạnh phúc, điều hay - câu diễn tả ý này thường là “Ignorance is bliss”. Nói ignorance is kind cũng tương tự như vậy.
Ở đoạn “cao trào” có câu: “Tonight the
music seems so loud/I wish that we could lose this crowd”. Trong phim hành
động chúng ta thường nghe các nhân vật nói với nhau: “Làm sao để cắt đuôi gã
này” - “lose this crowd” ở đây cũng
có nghĩa ước gì bỏ đám đông này mà đi nơi khác.
Trong bài “The Winner
Takes It All”, chuyện đánh bài được đưa ra để ví von với chuyện tranh giành
tình cảm. Vì thế mới có câu: “I’ve played
all my cards/And that's what you've done too/Nothing more to say/No more ace to
play”. Ace là con ách, được dùng
theo nghĩa lá bài tốt nhất, nên khi không còn con ách nào trong tay là xem như
thua rồi. “She aced the exam” có
nghĩa em này thi được điểm A; “ace in the
hole” là lợi thế còn giấu để dành; nhưng “within an ace of” chỉ là suýt nữa (He came within an ace of losing the election). Vì dùng hình ảnh cờ
bạc may rủi nên bài hát có câu: “The gods
may throw a dice/Their minds as cold as ice/And someone way down here/Loses
someone dear”. Dice là những hột
xúc xắc, số ít của từ này là die,
động từ thường dùng kèm là throw a die
hay cast a die. Vì thế thành ngữ “The die is cast” - chính là số phận đã
an bài.
Một số bài dùng biện pháp nhấn mạnh nên cả bài nói đủ thứ
chuyện chỉ để đưa đến một kết luận bất ngờ. Chẳng hạn, bài “I just call to say I love you”, phần đầu
tác giả dùng rất nhiều dẫn chứng để nói rằng hôm nay không phải là ngày đặc
biệt. Những dẫn chứng này có thể gây khó hiểu. “No April rain/no flowers bloom” là vì mưa tháng 4 được xem là dịp
đặc biệt - April showers bring May
flowers. “No Libra sun/No Halloween”
là bởi theo tử vi phương Tây, mặt trời vào cung Thiên Bình (Libra) từ 23-9 đến
23-10, một thời điểm mà “Many modern
astrologers regard as the most desirable of zodiacal types because it
represents the zenith of the year, the high point of the seasons”. Cái hay
của tác giả là liệt kê hết các ngày đặc biệt trong năm từ “No New Year’s Day to celebrate...” cho đến “No giving thanks to all the Christmas joy you bring” và nói rằng
hôm nay không phải là các ngày đó. Chỉ đơn giản - I just called to say I love you/And I mean it from the bottom of my
heart.
Có lẽ nhiều người đã từng nghe qua bài “Hotel California”, bị cuốn hút bởi đoạn intro dài bằng guitar mượt
mà nhưng không hiểu lời bài hát nói gì. Đại khái tác giả lái xe lang thang
trong đêm trên xa lộ hoang vắng, ghé lại một khách sạn kỳ bí, chứng kiến những
hình ảnh lạ lùng, tác giả cố gắng thoát ra nhưng không được. Đã có đủ loại đồn
đãi, lý giải chung quanh lời bài hát, từ chuyện cho rằng tác giả muốn miêu tả
một giáo phái thờ cúng Satan, đến chuyện đây là hình ảnh ẩn dụ của một nhà
thương điên... Tuy nhiên, ban nhạc Eagle, qua nhiều phỏng vấn, cho rằng họ muốn
nói đến lối sống hưởng thụ, trụy lạc, sử dụng ma túy không lối thoát của miền
Nam California thập niên 1970, đặc biệt là trong ngành công nghệ âm nhạc. “And she said we are all just prisoners here,
of our own device” - Device ngoài
nghĩa bình thường là thiết bị, còn dùng trong các thành ngữ “to leave someone to his own device” - để
mặc ai tự xoay xở, tự ý muốn làm gì thì làm; “of our own device” ở đây là do lỗi của chính ta thôi, không ai bắt
ta giam làm tù nhân cả. Cho nên mới có câu cuối cùng, là lời của người trực
đêm: You can checkout any time you
like/But you can never leave!
Trong bài này có những câu dùng ẩn dụ: “Her mind is Tiffany-twisted, she got the Mercedes bends...”. Thông
thường người ta chỉ cần nói “Her mind is
twisted” (đầu óc của ả bị chạm mạch) là đủ nhưng ở đây dùng thêm Tiffany (tên một chuỗi cửa hàng nữ trang
nổi tiếng). Ý của tác giả muốn nói đến sự đam mê vật chất, đầu óc quay cuồng vì
những thứ như nữ trang Tiffany, xe Mercedes-Benz... Wikipedia cho rằng: “The lyrics “her mind is Tiffany-twisted,
she’s got the Mercedes bends” (bends rather than the typically used “Benz”)
both associate physical discomforts with expensive merchandise”.
Có lẽ đến đây, khi nghe lại bản nhạc này chúng ta không còn
thắc mắc vì sao có câu: “So I called up
the captain/please bring me my wine/He said, we haven’t had that spirit here
since nineteen sixty nine”. Spirit
vừa có nghĩa là rượu vừa mang nghĩa tinh thần, ý nói đến tinh thần của thanh
niên Mỹ thập niên 1960
(Trích cuốn Tám chuyện tiếng Anh, vừa tái bản trên
Smashwords và Amazon)
Link Smashwords: https://www.smashwords.com/books/view/361406
