Nói mãi mà
không nhàm
Paul Krugman, nhà kinh tế nổi
tiếng, chuyên viết cho tờ New York Times,
vừa có một bài viết trên tờ BusinessWeek mang nhan đề “How to Beat a Dead Horse”.
Thành ngữ to beat a dead horse là làm chuyện vô ích, thường chỉ một chuyện đã
qua rồi, bàn thêm hay cố gắng thêm chẳng được chi (ví dụ Do you think it's worth sending my manuscript to other publishers or I
am just beating a dead horse?) Vì sao nhà kinh tế đoạt giải Nobel lại bày
chúng ta beat a dead horse?
Ấy là ông này đang nói về nghề
tay trái của ổng – viết báo. Với các đề tài người ta và ngay chính ông đã bàn nát nước rồi thì
làm sao để viết [cho hay, cho hấp dẫn].
Krugman bày: “It kind of helps to use various people as
foils”. Foil là một kỹ thuật
trong viết tiểu thuyết – dùng một nhân vật để làm nổi bật tính cách của một
nhân vật khác. Ông nói thêm cho rõ: “If
someone has said something that’s demonstrably at odds with experience or just
demonstrably stupid, I use it” (at
odds with là trái ngược với; demonstably
ở đây là rõ ràng).
Chiêu thứ nhì là “Metaphors, if you can find good ones, are
helpful”. Ngay sau đó Krugman cho ví dụ về những ẩn dụ hữu ích: “Confidence fairy” has been a good friend to
me. That one just came out of the blue in 2010. Krugman từng đẻ ra và dùng
cụm từ “confidence fairy” trong khá
nhiều bài (một từ ông cho là đắc ý – a
good friend), ý nói đến niềm tin rằng chính quyền càng ít can thiệp, nền
kinh tế sẽ càng chóng phục hồi, tức là chỉ cần tin mọi việc sẽ ổn là nó sẽ ổn –
một ý tưởng ông này cho là ảo tưởng. To
come out of the blue là xuất hiện bất chợt.
Chiêu tiếp theo là “More on the blog than in the column, I
follow research”. Ông này vừa viết báo vừa viết blog. Và phát triển cái ý “follow
research” ông nói: “I wasn’t thinking
much about the importance of having your own currency at first”. Currency ở đây là sự thừa nhận [rộng rãi
ý tưởng của ông]. “I learned about that a
couple of years into this Don Quixote role—some mixture of Don Quixote and
Cassandra”. Tức là khi đóng vai Don Quixote chọc ngoáy vào những vấn đề
“cái cối xay” của kinh tế, ổng nghĩ mình cũng đồng thời phải là một Cassandra,
là nữ thần chuyên tiên đoán hậu vận một cách chính xác. Kết quả là “This having-been-right thing helps sustain
me in pounding on the issues”. Đó, pounding
on the issue là beat the dead horse
mà vẫn có người nghe nhờ cái “having-been-right
thing”.
Chiêu cuối cùng là “In any kind of communications profession,
the point is above all to have something to say” – cái này thì rõ rồi, nên
thôi, không nói nữa.
